Kedi ve Köpeklerde Tüy Dökülmesi Sebepleri, Tedavi ve Beslenme Önerileri

NORMAL  TÜY DÖKÜLMELERİ

Mevsim değişimlerinde,özellikle yaz ve kış geçişlerinde bahar aylarında tüy değiştirmeler sebebiyle yoğun bir tüy dökülmesi ile karşılaşılır.Çünkü yazın bulunan tüyler, daha ince,narin ve yumuşak olmasına rağmen kış tüyleri hayvanları korumak amacıyla  daha kalın,sert ve koruyucudur.Bu durumda tüy dökülmeleri yoğunlaşır ve tüyler seyrekleşir.Tüylerin durumu ile beraber derinin de gözlenmesi önemlidir.Deride herhangi bir kaşıntı, kızarıklık,yara,kabuklanma,kanama gibi anormal bir değişim var ise yalnızca mevsimsel olmayabilir.Yavru köpeklerde bebeklik tüylerinin  dökülerek yerine yeni yetişkin tüylerini alma dönemi olan 4-6 aylıkken oluşan tüy dökülmeleri de normaldir.Stres, kedi ve köpeklerde ani ve yoğun bir tüy dökülmesi sebebi olabilir.Özellikle yolculuk esnası veya sonrasında, veteriner hekim muayenesi ve  herhangi bir müdahale durumunda bir anda,hızlı ve yoğun tüy dökülmeleri ile karşılaşılabilmektedir. Hamilelik ve emzirme dönemlerinde hormonal birtakım değişimler sözkonusu olduğundan yaygın bir tüy dökülmesi aniden görülebilir.

Kedilerde preauricular alopesi, göz kulak arasındaki bölümde bazen tüylerde seyrelme olup azalmış gibi görünebilir,normaldir.Bu görünüm daha sonra kendiliğinden eski haline dönerek düzelmektedir.

Bir de tamamen mekanik etkiler sebebiyle oluşan normal sayılabilecek tüy dökülmeleri vardır.Bunlar ,tasmanın boyna sürtünmesi ile ya da dirseklerde özellikle iri ırklarda yattıkları yere sürtünmelerden kaynaklanan durumlardır.Sebepler ortadan kaldırıldığında  iyileşme gözlenecektir.Sürtünmeye bağlı herhangi bir yara,lezyon oluşumu var ise onların ayrıca tedavi edilmesi gerekmektedir.

Enjeksiyon yapılan yerde de tüy dökülmeleri şekillenebilir.Bazı yağlı ilaçlar,kortikostreoidler ve bazı aşı uygulamaları sonrasında o enjeksiyon yerinde çıplak bir görünümde açılma ile kendini belli eder.Bölgede deri hafif kalınlaşmıştır.Genelde geri dönüşümü olmayan bir tüy dökülmesidir.Kalıcıdır ve spesifik bir tedavisi yoktur.

İlaç ya da aşı uygulamaları sonrasında bu maddelere  karşı gelişen alerjik reaksiyonlar nedeniyle deride bazen  kızarıklık,yaralar,kaşıntı  gelişebilir.Bu da deri sağlığını bozacağından ve kıl foliküllerini etkileyeceğinden dolayı tüy dökülmesi de gerçekleşir.Alerji durumunun çözülmesi ve normal deri sağlığının yerine gelmesiyle tüyler yeniden eski haline döner.

BESLENME KAYNAKLI TÜY DÖKÜLMELERİ

Beslenme yetersizliği ve diyetteki eksiklikler de tüy dökülmelerine neden olabilecek önemli bir faktördür.Tüy ve deri sağlığı için,bazı proteinler,vitaminler ve mineraller ile esansiyel yağ asitlerinin diyette yeterli miktarda bulunması gerekir.Bu, diyetteki besin maddelerinin miktarı ve niteliği ile ilgilidir.Ayrıca alınan besinlerin vücutta yeterli kullanımı önemlidir.Çünkü her ne kadar kaliteli ve dengeli  besleniyorsa da, eğer herhangi bir sebeple vücut fonksiyonlarında  bozukluk var ise vücuda alınan besin maddeleri  faydalı olamaz.Yani beslenme, hem diyetin yeterliliği ve kalitesi hem de hayvanın sağlık durumu ile ilgili bir durumdur.

Protein olarak sistin ve metionin kıl büyümesi için gereklidir.Protein yönünden kötü ve yetersiz beslenmeden kaynaklanan tüy dökülmelerinde aynı zamanda tüyler kuru,kırılgan ve seyrek görünümlüdür.

B vitaminleri,özellikle pantotenik asit(vit.B5) kıl büyümesi için önemlidir.Diğer B vitaminleri niasin,kolin,inositol ve bir aminoasit olan histidin ile beraber deriyi dehidrasyondan korumada pozitif etkileri vardır.Kolin ve inositol,B grubu vitaminlere bağlı olsalar da asıl olarak vitamin değillerdir.Kolin vücutta karaciğerden sentezlenir fakat bazen gereksinim ölçüsünde üretilemeyeceğinden beslenmeyle alınması gereklidir. ( köpek vitaminleri )

Biyotin(vit H), parlak tüyler ve sağlıklı deri için en aktif vitaminlerden biridir.Bazı yağ asidi sentezinde gereklidir.Çiğ yumurta akı,içersinde bulunan anti-biyotin etkili bir madde nedeniyle biyotinin barsaklardan emilimine engel olur.Dolayısıyla sürekli yenilen çiğ yumurta nedeniyle kedi ve köpeklerde biyotin eksikliği oluşabilir.

Bakır ,kıl üretiminde  önemlidir ve eksikliği incelmiş ve zayıf kıl örtüsüne neden olacaktır.Fakat bazı köpek ırklarında vücutta üretildiğinden dolayı fazlası toksik olabilir.

Çinko,derinin bütünlüğü ve tüy kalitesi açısından önemli bir elementtir.Baklagil ve kalsiyumdan zengin gıdalarla fazla beslenme,çinkonun yeterince emilememesi dolayısıyla işlevini yapamamasına sebep olur.Eksikliğinde ‘çinko eksikliği dermatiti’ oluşur.

Esansiyel yağ asitleri içinde kedi ve köpekler için en önemlileri,Omega 3 ve Omega 6‘dır.( köpek yağ vitaminleri )

           

             Omega 3                                                             Omega 6

• α-Linoleik asit    (LA)                                     .Linoleik asit       (LA)
• Eikoza Pentaenoik Asit ( EPA),                      .Arachidonik asit   (AA)
• DokozaHekzaenoik Asit-DHA                        .Gama-linoleik asit   (GLA)

                                                                                     .Dihommo gamma linoleik asit (DGLA)

Köpekler, vücutlarında linoleik asitten arachidonik  asiti sentezleyebilirler.Kediler ise köpekten farklı olarak bu esansiyel asidi  sentezleyemediklerinden dolayı gıdalarla dışarıdan almak zorundadırlar.Bazı hastalık durumlarında belirli enzimler yağ asitlerini başka bir yağ asidine dönüştürebilirler ve bu sebeple yetersizliğine neden olabilir veya barsaklardan yeterince esansiyel  yağ asidi  emilimi mümkün olmayabilir.Bu durumlarda,hayvanlarda esansiyel olmayan yağ asitlerinin esansiyel hale gelmesi nedeniyle  diyetle yüksek miktarlarda alınmaları gerekebilir.Fazla kilolu köpeklerde,yağ miktarı düşük diyetlerle beslenmeleri sonucu yağ asidi yetersizlikleri ortaya çıkabilmektedir.Yağ asitleri birçok bitki ve balıkta farklı miktarlarda bulunurlar.Balık yağları EPA ve DPA için çok iyi bir kaynaktır.Diğer yağ asitleri bazı bitki ve tahıllarda yüksek oranda bulunur.Ayçiçek yağı ve yalancı safran yağı özellikle LA açısından zengindir.Balığa alerjisi olan hayvanlarda balıkyağı kullanımına dikkat edilerek başka bir kaynaktan yararlanılması yerinde olur.Petler için özel hazırlanmış profesyonel kuru mamalar gibi gıdalar Omega 3 ten daha fazla Omega 6 içerir.Zaten son araştırmalara göre gıdalarda önerilen Omega 6’nın Omega 3‘e oranı 10:1 veya 5:1 olmalıdır.

Avitamini eksikliği veya fazla miktarda alımı da tüy ve deri sağlığını etkiler.Özellikle fazla miktarda karaciğer ile beslenen kedilerde A vitamini fazlalığına bağlı olarak deri ve tüylerde hastalık oluşabilir.Kedilerde buna  bağlı  nörodermatit şekilenebilir ve  anksiyete ile beraber kendini belli eder.

YAZİNİN DEVAMİ İÇİN TİKLAYİN.. Hastaliktan Kaynakli Tüy Dökülmeleri 

Burcu İnce Veteriner Hekim

Yaşam Veteriner Kliniği